Shkup, 5 gusht – Afati për përfundimin e autostradës Shkup- Bllacë do të jetë viti 2028. Këtë e ka bërë të ditur financuesi i projektit, Banka Evropiane e Zhvillimit dhe Rindërtimit, ndërsa është kumtuar nga autoritetet në Maqedoni. Me fjalë tjera, BERZH e cila po financon ndërtimin e autostradës Shkup-Bllacë, ka vendosur një afat të caktuar që – deri në shtator të zgjidhet kontraktori dhe brenda 2.5 viteve të përfundojë ndërtimi i këtij aksi rrugor. “Gjatë nëntë muajve të fundit, kemi punuar intensivisht me Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim mbi procedurat për përfundimin e autostradës Shkup-Bllacë. Kemi një afat të caktuar deri më 30 shtator për të zgjedhur një kontraktor ndërtimi dhe, sapo të fillojë ndërtimi, ta ndërtojmë autostradën brenda dy vjetësh e gjysmë”, thekson ministri i Transportit, Aleksandar Nikolloski.
Në ndërkohë, është paralajmëruar se autostrada që do të ndërtohet nga Shkupi deri në afërsi të pikës kufitare Bllacë do të kushtojë mbi 187 milionë euro për ndërtimin e 10.5 kilometrave. Kjo ndër të tjerash theksohet në thirrjen publike apo tenderin publik të publikuar nga Ndërmarrja publike “Rrugët e Shtetit” në ueb faqen e saj.
Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) do të financojë ndërtimin e autostradës TEN 6 Shkup – Kosovë, me gjatësi 10.5 km, e njohur si faza e dytë. Ndërmarrja Publike për Rrugët Shtetërore ka marrë një kredi nga BERZH në vlerën prej 167.600.000 euro (njëqind e gjashtëdhjetë e shtatë milionë e gjashtëqind mijë euro), në përputhje me kushtet dhe afatet e përcaktuara ose të përmendura në këtë Marrëveshje. Në të kundërt, Korniza e Investimeve në Ballkanin Perëndimor miratoi një grant investimi deri në 20,800,000 EUR (njëzet milionë e tetëqind mijë euro) të kostos kapitale për Projektin, një licencë e tillë që do t’i jepet Huamarrësit sipas kushteve të një marrëveshjeje granti (“Marrëveshja e Grantit”) midis Bankës dhe Huamarrësit.
Sipas zëvendëskryeministrit dhe ministrit të Transportit, Aleksandar Nikollovski, për kushtet maqedonase punojmë ngadalë, për vendet e zhvilluara normale punojnë normalisht, sepse nuk mund të ketë surpriza si këtu, sepse periudha përgatitore është e gjatë atje, por sapo të hysh, nuk ka kthim prapa.
“Me BERZH, tenderët ndahen. Së pari, ata kualifikohen nëse ofertuesit i plotësojnë kushtet e nevojshme dhe vetëm ata që plotësojnë kushtet teknike mund të bëjnë një ofertë financiare. Në rastin tonë për prokurimet publike, ndodh që një kompani me cilësi ultra të ulët ofron një çmim të ulët, dhe pasi të refuzohet për shkak se është me cilësi të ulët, ndodh që ata të dalin publikisht dhe të thonë se janë refuzuar, dhe kanë ofruar çmimin më të ulët. Me BERZH-in nuk ka gjëra të tilla, së pari thonë nëse i plotëson teknikisht kushtet, bëhet një përzgjedhje dhe ato kompani që i plotësojnë kushtet ftohen të bëjnë një ofertë financiare”, thekson Nikoloski.
Njëherësh, autostrada Shkup-Bllacë do të ndërtohet me projektin e vjetër. Autoritetet në vend kanë hequr dorë nga anulimi i projektit fillestar dhe ndryshimi i trasesë. Nga ndërmarrja publike “Rrugët Shtetërore” thonë se autostrada prej 10 km do të ndërtohet sipas projektit fillestar me ndryshimet eventuale, ndërsa projekti mund të kushtojë deri në 260 milionë euro. Më 29 maj 2019, në anën e Kosovës u hap autostrada “Arbën Xhaferi”, të cilën Kosova ndërtoi për pesë vjet.
Sipas autoriteteve në Prishtinë, autostrada “Arbën Xhaferi”, i ka kushtuar buxhetit të Kosovës, mbi 600 milionë euro, kurse punimet i ka kryer konsorciumi turko-amerikan “Bechtel&Enka”. Pra një kilometër autostradë sipas një përllogaritje të thjeshtë në këtë rrugë e cila e lidh Kosovën me Maqedoninë Veriore dhe korridorin 10, ka kushtuar 10.77 milionë euro. Hapja e Autostradës Prishtinë-Shkup po bëhej me pesë muaj vonesë. Ajo ka pasur plan që të hapet më 31 dhjetor të vitit 2018. Karakteristikë tjetër e Autostradës “Arbën Xhaferi” është se ajo ka urën më të gjatë në rajon me një gjatësi prej 5.7 kilometra pa ndërprerje, kurse lartësia e urës gjarpërore është 83 metra. Autostrada po lëshohej në qarkullim, ndërsa Kosova do të paguaj ekstra “Bechtel & Enka” 54 milionë euro për shkak të vonesave të pagesave gjatë këtyre viteve kur po ndërtohej autostrada
Nga ana tjetër, më 29 korrik 2019, u shpall tenderi për ndërtimin e fazës së parë të autostradës Shkup – Bllacë. Megjithatë, NP për Rrugë Shtetërore e anuloi këtë tender për përzgjedhjen e një kontraktori sepse u paraqit vetëm një ofertë dhe ishte shumë e shtrenjtë, duke tejkaluar buxhetin e parashikuar për ndërtimin e seksionit. Pasoi një tender i dytë, në të cilin aplikuan tre kontraktorë, nga të cilët “Granit” u zgjodh në fillim të vitit 2020 si ofertuesi më i volitshëm për ndërtimin e dy kilometrave të parë të autostradës Shkup-Bllacë. Kur filloi pandemia Covid-19, ndërtimi i autostradës ishte në pritje, por ndërkohë, toka ku kalon traseja po shpronësohej. Më pas u njoftua se përfundimi i seksionit të parë do të ishte në verën e vitit 2021, por kjo nuk ndodhi.
Vitin e kaluar, ministri Nikoloski publikoi dokumente që, siç tha ai, konfirmuan se projekti ishte vonuar qëllimisht dhe ishte zbatuar në këtë mënyrë, e gjithë kjo me qëllim që një kompani të fitonte tenderin për ndërtimin e tuneleve. Ministri Nikolloski disa muaj më parë bëri të ditur së është informuar nga kompania “Bechtel&Enka”, jo i gjithë konsorciumi por vetëm kompania, se kur po ndërtonin autostradën nga ana e Kosovës dhe praktikisht arritën në kufi, dhe ia ofruan Qeverisë Maqedonase, në atë moment për fat të keq Qeveria nuk kishte fonde të mjaftueshme për të ndërtuar autostradën, domethënë për të vazhduar ndërtimin nga kufiri deri në Shkup, çmimi që ofruan në atë kohë ishte 100 milionë euro. Le ta themi kështu, pati inflacion shumë serioz gjatë asaj kohe shtoi ai.
Në pranverën e vitit 2021, u shty afati paraprak për ndërtimin e dy kilometrave të para të autostradës Shkup-Bllacë që duhej të përfundojë në pranverën 2021. Kjo u mbështet edhe nga tenderi i ri që fitoi kompania Granit për punët shtesë në këtë aks rrugor. Kompania vendore e ndërtimit “Granit”, fitoi kontratë shtesë nga Ndërmarrja Publike për Rrugë Shtetërore për, siç thuhet në kushtet e tenderit, “përfundimin dhe heqjen e mangësive të fazës së parë të autostradës nga vendkalimi kufitar Bllacë deri në fshatin Bllacë në gjatësi prej 2 kilometrash”.
Kontrata e re që Rrugët Shtetërore e shpallën në sistemin e prokurimit publik ishte nënshkruar në fund të muajit dhjetor 2020 dhe kapi vlerën e afër 10 milionë eurove. Ajo përfshinte punime ndërtimi në truall, mbrojtje të pjerrtësive, ndriçimi, punime të instalimit, betonim dhe armaturë, lidhje gurësh, etj. Afati i kontratës ishte 36 muaj me mundësi të zvogëlimit apo zgjatjes së saj. Sipas autoriteteve, përskaj problemeve me shpronësimin e parcelave private, ndërtimi i dy kilometrave të para të autostradës Shkup-Bllacë ishte vonuar edhe për shkak të problemeve të tjera që duhet të zgjidhen gjatë ndërtimit të saj. Mirëpo ndërtimi i kësaj autostrade është vonuar me vite. Në janar të vitit 2020 u nënshkrua Marrëveshja për ndërtimin e dy kilometrave të parë të autostradës dhe në maj, dhe atë dy muaj para zgjedhjeve të jashtëzakonshme parlamentare, filluan në terren aktivitetet e ndërtimit për trasenë e parë. Gjithashtu, që në fillim, ndërtimi i saj u përcjell me problem të shumta teknike, si pjerrtësitë anësore.(koha.mk)
