Asambleja e OKB, Gaza dhe Ukraina në qendër, por bota e vërtetë po përgatit surprizat pas 2026…
Udhëheqësit botërorë janë mbledhur këtë javë në Nju Jork për Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara. Në qendër të diskutimeve janë dy kriza të menjëhershme, Gaza dhe Ukraina, të cilat me gjasë do të zgjasin jo vetëm gjatë këtij viti, por edhe në vitin 2026. Por përtej krizave që dominojnë titujt e sotëm, realiteti tregon se shpesh më e rëndësishme është ajo që nuk diskutohet.
Ashtu si në vitin 2013 askush nuk parashikoi shfaqjen e ISIS, si në vitin 2019 askush nuk parashikoi pandeminë, apo në vitin 2023 askush nuk priste një sulm të Hamas ndaj Izraelit, edhe sot bota mund të jetë në prag të një zhvillimi shumë më të madh sesa krizat aktuale.
Gaza, një luftë pa fund
Viti nisi me shpresa për një marrëveshje armëpushimi me tre faza që do të sillte lirimin e pengjeve dhe fundin e luftës. Marrëveshja u shemb që në mars, duke lënë pas një krizë humanitare, operacionet më të mëdha ushtarake izraelite dhe pengjet ende të bllokuar. Sot nuk ka asnjë rrugëdalje të qartë.
Në Nju Jork, disa vende si Franca dhe Britania e Madhe do të njohin shtetin palestinez, duke bërë thirrje që Hamasi të dorëzohet. Por këto janë akte simbolike, pa fuqi konkrete. Në vend që të afrojë paqen, ky hap pritet të forcojë reagimin e Izraelit dhe të ashpërsojë kërkesat e Hamasit, duke e bërë një zgjidhje diplomatike edhe më të largët.
Ukraina dhe llogaritë e Putinit
Në frontin ukrainas, politika amerikane ka lëvizur mes thirrjeve për armëpushim, propozimeve për marrëveshje gjithëpërfshirëse, mbështetjes ushtarake që ndalet e riniset, dhe sanksioneve të shpallura por të pazbatuara. Takimet e nivelit të lartë mes Trump dhe Putin në gusht vetëm sa konfirmuan synimet maksimale të Moskës: aneksim territoresh dhe paaftësimi i Ukrainës për t’u mbrojtur në të ardhmen.
Asgjë që thuhet këtë javë në Nju Jork nuk do ta ndryshojë llogaritjen e Putinit, ndërsa Ukraina përgatitet për një dimër të ashpër dhe valë të reja sulmesh ruse.
Nga UNGA tek boshti i ri CRINK
Ndërkohë, tre javë më parë në Pekin, një tjetër samit solli pamje të fuqishme simbolike: Putin, Xi Jinping, Kim Jong Un dhe presidenti iranian Pezeshkian u shfaqën krah për krah, duke treguar një aleancë të re, të pagëzuar nga analistët si CRINK – Kina, Rusia, Irani, Koreja e Veriut.
Ky bllok nuk është vetëm simbolik. Koreja e Veriut ka dërguar mijëra ushtarë në Ukrainë, Irani ka furnizuar Moskën me dronë dhe teknologji, ndërsa Kina mbetet blerësi më i madh i energjisë ruse, duke i siguruar Kremlinit oksigjen ekonomik. Xi i ka urdhëruar ushtrisë kineze të jetë gati për një pushtim të mundshëm të Tajvanit deri më 2027, një skenar që do të trondiste ekonominë botërore me një goditje prej rreth 10 trilionë dollarësh dhe ndërprerjen e furnizimit me çipa gjysmëpërçues.
Ekspertët janë të ndarë nëse një pushtim i tillë është i afërt apo jo, por gjasat konsiderohen rreth 35 për qind dhe rriten çdo muaj që Kina forcon gatishmërinë ushtarake. Ashtu si Putin me Ukrainën, Xi do të peshojë koston dhe përfitimet në rrugën drejt Tajvanit.
2026, një vit kyç për rendin global
Nëse aleanca CRINK fuqizohet dhe kostot për agresionin rus bien, atëherë gjasat për një veprim më agresiv kinez në Tajvan rriten, si edhe hapësira për veprime më të forta nga Irani në Lindjen e Mesme dhe nga Koreja e Veriut në gadishullin korean.
Trump e quajti takimin e Pekinit një mesazh të hapur kundër SHBA-së. Pyetja mbetet çfarë mesazhi do të dërgojë Uashingtoni.
Viti i dytë i mandatit të dytë të Trump po shihet si një prag historik: ose drejt konsolidimit të rendit global përmes forcimit të aleancave tradicionale të SHBA-së, ose drejt kaosit dhe përshkallëzimit të konflikteve.
Në lojë është jo vetëm e ardhmja e Ukrainës dhe e Gazës, por edhe gara teknologjike mes SHBA-së dhe Kinës në inteligjencën artificiale, që disa e konsiderojnë si përballjen më ekzistenciale që prej Luftës së Ftohtë.
Qëllimi i fshehur i CRINK
Për liderët e Pekinit, Moskës, Teheranit dhe Phenianit, Ukraina nuk është thjesht një luftë lokale. Ajo është qendra e një përplasjeje globale, një precedent që do të përcaktojë fatin e Tajvanit dhe balancën e fuqive në Azi. Pikërisht për këtë arsye Japonia dhe Koreja e Jugut, aleatë të SHBA-së, janë ndër mbështetësit më të zëshëm të Kievit.
Nëse Ukraina bie, pasojat nuk do të ndihen vetëm në Europë, por edhe në Paqësor, në Lindjen e Mesme dhe më tej.
Kjo është pyetja e madhe për të ardhmen e sigurisë botërore, një pyetje që këtë javë në Nju Jork nuk do të marrë vëmendjen që meriton, por që në vitet e ardhshme mund të përcaktojë nëse bota shkon drejt stabilitetit apo drejt një epoke të re kaosi dhe përplasjesh. /Përshtati “Pamfleti” nga “CNN”
