Një strukturë e pazakontë me unaza të dyfishta e vërejtur në hapësirë ka tronditur komunitetin shkencor, duke u përshkruar si një nga fenomenet më të rralla dhe më enigmatike në univers. Zbulimi, i realizuar përmes radioteleskopëve shumë të ndjeshëm, është raportuar në revistën “Monthly Notices of the Royal Astronomical Society” dhe udhëhiqet nga studiuesja Dr. Ananda Hota.
Sipas Hotës, struktura e quajtur “rreth radio” ose ORC (Odd Radio Circle), përbëhet nga plazma e magnetizuar – një gaz i ngarkuar që ndikohet nga fushat magnetike. Këto formacione janë aq masive sa në qendrat e tyre ndodhen galaktika të tëra. ORC-të mund të shtrihen në qindra mijëra vite dritë dhe janë deri në 20 herë më të mëdha se Rruga e Qumështit.
Edhe pse duken të zbehta, ato mund të dallohen përmes dritës së radioteleskopëve si LOFAR (Low Frequency Array), një sistem gjigant me mijëra antena në Holandë dhe në pjesë të tjera të Evropës. Pikërisht ky teleskop ka bërë të mundur identifikimin e ORC-it të parë me unaza të dyfishta.
“Ne besojmë se një shpërthim i fuqishëm ndodhi në galaktikën qendrore. Vala e goditjes që pasoi mund të ketë rienergjizuar retë e lashta të plazmës së magnetizuar, duke i bërë ato të ndriçojnë sërish si unaza të dyfishta,” tha Dr. Hota.
Sipas studiuesve, këto struktura mund të lidhen me aktivitetin e vrimave të zeza supermasive që gjenden në qendër të galaktikave. Kur materiali rreth tyre rrotullohet me shpejtësi të madhe, ai nxehet dhe lëshon rryma grimcash që përhapen pothuajse me shpejtësinë e dritës. Bashkëveprimi i këtyre rrymave me plazmën përreth mund të krijojë formacione të tilla madhështore.
Drita e emetuar nga ORC ka udhëtuar 7.5 miliardë vjet për të arritur në Tokë, duke i lejuar astronomët të vëzhgojnë një periudhë të hershme të evolucionit galaktik. Sipas ekipit kërkimor, ky fenomen mund të shërbejë si “arkiv” i ngjarjeve të dhunshme kozmike që kanë ndikuar në formimin e yjeve dhe galaktikave.
“Duke i studiuar në periudha të ndryshme kozmike, mund të kuptojmë se si shpërthime të tilla ndikojnë në gazin përreth dhe nxisin krijimin e yjeve të rinj,” përfundoi Dr. Hota.
