Nën drejtimin e Vuçiçit, Serbia ka mbajtur lidhje të ngushta me Rusinë dhe Kinën, ndërkohë që vazhdon të paraqitet si një kandidat kryesor i BE-së.
Aleksandër Vuçiç dhe Viktor Orban hapën së bashku stacionin hekurudhor të Novi Sadit në vitin 2022, ky një simbol i progresit dhe lidhjes rajonale të Serbisë.
Në fundjavë u shënua përvjetori i parë i shembjes së stacionit, një tragjedi që vrau gjashtëmbëdhjetë persona.
Ky imazh ka shtuar tensionin midis interesave strategjike të BE-së dhe një regjimi të shënuar nga korrupsioni.
BE-ja varet nga Presidenti Vuçiç për të mbrojtur interesat e saj në Ballkanin Perëndimor, veçanërisht, duke siguruar akses në litiumin e Serbisë.
Burimi qëndron në përpjekjet e BE-së për të zvogëluar varësinë nga Kina dhe për të siguruar minerale kritike.
Serbia mban një nga depozitat më të mëdha të litiumit në Evropë në minierën e Luginës Jadar, e cila mund të furnizojë deri në 90% të kërkesës së Evropës për litium. Megjithatë, kjo mbështetje e ka lidhur Brukselin me një qeveri gjithnjë e më autoritare me qytetarët e vet, ku korrupsioni, kontrolli i medias dhe prapambetja demokratike kanë nxitur mosbesim të përhapur si ndaj Vuçiçit, ashtu edhe ndaj projektit evropian.
Nën drejtimin e Vuçiçit, Serbia ka mbajtur lidhje të ngushta me Rusinë dhe Kinën, ndërkohë që vazhdon të paraqitet si një kandidat kryesor i BE-së.
Procesi i pranimit është karakterizuar nga mbikëqyrje selektive, me Brukselin që ofron rreth 300 milionë euro në grante vjetore dhe ushtron presion të kufizuar mbi prapambetjen demokratike të Serbisë dhe refuzimin për t’u pajtuar me sanksionet e BE-së kundër Moskës.
Lidhja e ngushtë e Vuçiçit me Orbánin ka ngritur gjithashtu shqetësime se pranimi i Serbisë mund të forcojë kampin pro-rus të udhëhequr nga Hungaria dhe Sllovakia.
Në vitin 2024, Beogradi furnizoi Kievin me armë me vlerë rreth 800 milionë euro dhe frika se Serbia do të shtyhej më tej drejt Pekinit dhe Moskës ka penguar kritika më të forta nga Brukseli.
Protestat që filluan pas shembjes së stacionit hekurudhor të Novi Sadit nëntorin e kaluar, janë përshkallëzuar në një lëvizje mbarëkombëtare që kërkon llogaridhënie dhe zgjedhje të lira.
Gjatë fundjavës, dhjetëra mijëra njerëz mbushën rrugët në kuadër të përvjetorit të parë, duke mbajtur gjashtëmbëdhjetë minuta heshtje për viktimat, përpara se të ripërsërisnin thirrjet për dorëheqjen e Vuçiçit.
Shumë serbë tani e shohin Brukselin si bashkëfajtor në mbështetjen e regjimit të Vuçiçit, me mbështetjen për anëtarësimin në BE që ka rënë nga 64% në vitin 2020 në vetëm 33% në vitin 2025, sipas një sondazhi të Eurobarometrit.
Ndryshe nga demonstratat e mëparshme në Serbi, kjo lëvizje është nxitur nga zemërimi i thellë humbja e besimit në qeverinë e Vuçiçit.
Teksa protestat vijojnë, ambiciet e BE-së në Ballkanin Perëndimor mbeten të lidhura me një regjim të brishtë./ Marrë nga “Eurointelligence, përshtati “Pamfleti”
