Shkruar nga Goffredo Buccini
Kjo është tabloja. Gjithçka, absolutisht, pragmatike dhe gjithçka në avantazh të Putinit…
Në janar të vitit 2016, dhjetë muaj para se të fitonte Shtëpinë e Bardhë, Donald Trump tregoi vetëdije të plotë për popullaritetin e tij në rritje: “Mund të qëndroja në mes të Fifth Avenue dhe të qëlloja dikë, dhe nuk do të humbisja asnjë votues të vetëm.”
Në fakt, ai nuk gabohej. Në nëntë vitet që kanë kaluar, amerikanët i kanë falur pothuajse gjithçka: dënime, abuzime me pushtetin, teprime verbale, politika të çrregullta, madje edhe një kryengritje të dështuar. Megjithatë, tani pyetja që ai duhet të bëjë është: a mundet ai, veçanërisht në vitin që çon në zgjedhjet e mesit të mandatit, t’ia dorëzojë Evropën Putinit pa humbur asnjë votues të vetëm?
Sepse kjo është ajo për të cilën flet në të vërtetë plani shumë i diskutueshëm prej 28 pikash për Ukrainën, një plan që i dërguari i saj special për luftën, zhvilluesi i pasurive të paluajtshme Witkoff, me sa duket e ka përvetësuar nga dëshirat e Kremlinit: dorëzimi de facto i Kievit, sipas kushteve dhe termave të publikuara, do të sillte në thelb ekspozimin e plotë të Evropës ndaj dëshirave të diktatorit rus, me pasoja dhe reaksione zinxhir që do të ishte e mençur të merreshin në konsideratë paraprakisht nga një udhëheqës si presidenti amerikan, vlerësimet e të cilit për miratimin e tij tashmë po bien për shkak të inflacionit të gjeneruar nga tarifat dhe çështja Epstein, e cila nuk është zbutur kurrë vërtet.
Duke mbetur në nivelin e realpolitikës, domethënë, duke lënë mënjanë imoralitetin e natyrshëm të trajtimit të një popullsie të lirë si një gur shahu në një lojë rreziku, në mënyrë që të negociohen marrëveshje me agresorin pa pasur të sulmuarin të ketë ndonjë fjalë përveçse në “po” ose “jo” përfundimtare, disa çështje kritike janë menjëherë të dukshme.
Së pari: Njohja nga Rusia e territoreve të pushtuara me forcë (dhe as të pushtuara plotësisht, pasi Moska ka kontrolluar afërsisht 77% të Donbasit në gati katër vjet) do të sillte një parim shkatërrues në marrëdhëniet midis shteteve: që nga Lufta e Dytë Botërore, çdo luftë pushtimi për të ndryshuar kufijtë është konsideruar gjithmonë e paligjshme. Është e vërtetë që ligjshmëria ndërkombëtare është një koncept shumë i paqartë, siç demonstrohet nga paraliza e gjatë e Kombeve të Bashkuara mbi çështjet më të ndjeshme të botës.
Megjithatë, edhe një herë, nuk po flasim për parime, por për substancë: ideja që një shtet më i fortë mund të marrë çfarë të dojë, në kurriz të fqinjëve të tij më të dobët, do të kishte një efekt praktikisht të menjëhershëm në Tajvan. Me çfarë autoriteti do të kishin amerikanët të kundërshtonin nëse Pekini do të vendoste të impononte dorën e tij në ishullin e pazbutur, pasi u kishte dhënë dritën jeshile rusëve në Ukrainë? A mund ta përballonte vërtet Trump një reagim të tillë pa paguar çmimin edhe këtë herë?
Së dyti: Siç e shpjegon me vend Timothy Snyder, një historian që zgjodhi të largohej nga Yale për të fituar më shumë liri për të kritikuar Trumpizmin, “në negociata efektive, lëshimet nuk bëhen paraprakisht”: në këtë rast, nuk ka asnjë aluzion negociatash, por thjesht qetësim të ngacmuesit të shkollës.
Përballë këtij skenari, evropianët dhe aziatikët mund të arrijnë në përfundimin se së shpejti duhet të pajisen me armë bërthamore (të paktën taktike) për të shmangur fatin e Ukrainës, duke pasur parasysh se rusët janë mbështetur në parandalimin bërthamor që nga fillimi për të besuar qetësisht se nuk mund të ndëshkohen, edhe kur Joe Biden, jo shoku i tyre, ishte në Shtëpinë e Bardhë. Një efekt i dukshëm i mosbesueshmërisë së Trump si aleat është, siç e shpjegoi Federico Rampini, riarmatimi i Japonisë dhe Gjermanisë, përkatësisht përballë kërcënimeve nga Kina dhe Rusia në rajonet e tyre të ndjeshme. Në Le Grand Continent, analisti Stéphane Audrand shkon drejtpërdrejt në zemër të dobësive tona: me një shtyllë të lëkundur të Aleancës si Trump dhe institucione të dizajnuara për një kohë paqeje dhe tregtie, Evropa duket e pafuqishme kur përballet me Kremlinin.
“Për të larguar frikën, duhet të mësojmë ta menaxhojmë atë. Sapo të pranohet ndikimi i kësaj frike, duhet ta përballojmë atë dhe të sigurohemi që dialogu me Rusinë të kthehet në rrugën e llogaritjes dhe parandalimit racional; jo duke mbjellë vetë terrorin, por duke qenë të vendosur dhe të besueshëm”, shpjegon Audrand.
Muri kundër dronëve i parashikuar nga BE-ja nuk është i mjaftueshëm, sepse bazohet në idenë implicite dhe të rreme se Rusia nuk mund të goditet dhe se për këtë arsye ne duhet të ndërtojmë mburoja, duke mos qenë në gjendje të zhveshim shpatat tona. “Shpata” për të cilën po flasim është, sigurisht, përhapja bërthamore. Sa më shumë bomba bërthamore, aq më i madh është rreziku që dikush t’i përdorë ato: a është ky vërtet rezultati i doktrinës së famshme “transaksionale” të Trump?
Së treti. Evropa, e shkëputur nga tryeza e negociatave, do të vuajë efektin anësor të një rreziku shumë të pranishëm për ato vende evropiane të ngarkuara nga brenda nga territoret që Putini mund të dëshirojë t’i “mbrojë”, të tilla si Moldavia (e përballur me Transnistrinë) dhe Lituania (me enklavën e Kaliningradit). Kjo pa marrë parasysh rritjen e sigurt të veprimeve të luftës hibride, të kryera tashmë nga Moska me agresivitetin e saj të famshëm “nën prag”: domethënë, me operacione të rrezikshme, guximtare, por jo aq sa për të provokuar një reagim të justifikuar nga NATO, si 25 sulmet me dronë mbi Evropë vetëm brenda pak javësh.
Kjo është tabloja. Gjithçka, absolutisht, pragmatike dhe gjithçka në avantazh të Putinit. Është e mundur që herët a vonë amerikanët do të pyesin veten pse kanë qenë kaq të akomodueshëm ndaj një kundërshtari historik të Shteteve të Bashkuara.
