Tregu i kafesë në vitin 2025 po përjeton paqëndrueshmëri të konsiderueshme të shkaktuar nga inflacioni, ndryshimet klimatike dhe ndërprerja e zinxhirëve të prodhimit, duke prekur si prodhuesit ashtu edhe konsumatorët fundorë në të gjithë botën.
Pse po rriten çmimet e kafesë?
Sipas të dhënave nga fillimi i vitit, çmimi i arabica-s është rritur me rreth 25%, dhe i robustës me 10%. Brenda një viti, ato janë rritur deri në 120%, ose 90%. Kjo rritje e ndjeshme e çmimit është për shkak të disa faktorëve kryesorë:
Ndryshimi i klimës: Vende si Vietnami dhe Brazili, të cilat janë ndër prodhuesit më të mëdhenj të kafesë, po përballen me thatësira të zgjatura dhe kushte ekstreme të motit për shkak të fenomenit El Niño, i cili ka çuar në një rënie të rendimenteve.
Inflacioni: Kostot në rritje për transportin, energjinë dhe punën po rrisin çmimet e kafesë në të gjithë zinxhirin e prodhimit.
Konsumi dhe kërkesa në rritje: Në vende si Kroacia, Italia dhe Serbia, ku kafeja është pjesë integrale e jetës së përditshme, kërkesa mbetet e qëndrueshme ose edhe në rritje, gjë që ushtron presion mbi tregun.
Politika tatimore dhe ndikimi në çmime
Një nga sfidat më të mëdha për konsumatorët janë normat e larta të taksave mbi kafenë në disa vende. Për shembull, në Kroaci, taksa mbi kafenë mund të arrijë deri në 30% të çmimit përfundimtar, gjë që rrit ndjeshëm koston për qytetarët. Edhe pse ka iniciativa për të hequr këto taksa, ekspertët thonë se kjo është e vështirë të arrihet sepse vendet ngurrojnë të heqin dorë nga këto të ardhura.
Për krahasim, në Itali shteti kohët e fundit hoqi dorë nga një pjesë e taksës së kafesë për të zbutur rritjen e çmimeve, gjë që u prit pozitivisht nga konsumatorët.
Trendet globale dhe ndikimi në treg
SHBA dhe Evropë: Konsumi i kafesë vazhdon të rritet, me një fokus të veçantë në kafetë speciale dhe të qëndrueshme. Kërkesa për kafe organike dhe të çertifikuar është në rritje.
Amerika Latine: Vende si Kolumbia dhe Brazili po përballen me rënie të rendimenteve për shkak të ndryshimeve klimatike dhe problemeve sociale, siç janë migrimi dhe mungesa e fuqisë punëtore.
Afrika: Prodhimi është ende në një nivel të ulët, por vende si Etiopia dhe Kenia po investojnë në cilësi dhe qëndrueshmëri për të hyrë në tregun global.
Praktikat e qëndrueshme dhe e ardhmja e tregut
Ekspertët theksojnë se për të adresuar këto sfida, prodhuesit duhet të zbatojnë praktika bujqësore rigjeneruese, të tilla si kompostimi, mbulimi me mulç dhe agropylltaria. Këto teknika ndihmojnë në ruajtjen e tokës dhe uljen e kostove.
Në të njëjtën kohë, konsumatorët mund të ndihmojnë duke mbështetur certifikimet mjedisore dhe duke blerë kafe nga burime të qëndrueshme.
Parashikimet e tregut deri në vitin 2050
Sipas hulumtimeve shkencore, nëse nuk merren masa, deri në vitin 2050 do të ketë rreth 50% më pak tokë të përshtatshme për kultivimin e kafesë për shkak të rritjes së temperaturave dhe ndryshimit të kushteve klimatike. Prodhuesit do të duhet të zhvendosen në lartësi më të mëdha dhe cilësia dhe furnizimi mund të kërcënohen seriozisht.
Paqëndrueshmëria e tregut të kafesë në vitin 2025 dërgon një mesazh të qartë se bota duhet të përshtatet me ndryshimet klimatike dhe kushtet e reja ekonomike. Rritja e çmimeve po ndikon drejtpërdrejt te konsumatorët, veçanërisht në vendet ku kafeja është pjesë e jetës së përditshme. Ndërsa politika tatimore mbetet një temë e nxehtë për negociata, praktikat e qëndrueshme bujqësore dhe konsumi i përgjegjshëm janë thelbësore për të ardhmen e këtij tregu global.
