Vizitat e Richard Grenell në Ballkan: diplomaci jozyrtare amerikane apo biznes privat?
Richard Grenell, ish-emisari special i Donald Trump për dialogun Kosovë–Serbi dhe tashmë i emëruar si i dërguar presidencial për “misione speciale”, është rikthyer në Ballkan gjatë muajit gusht për një vizitë të cilësuar si “jozyrtare”, por që në praktikë ngjante me një turne diplomatik të mirëllogaritur.
Edhe pse nuk kishte mandat nga Departamenti i Shtetit, takimet e tij me liderë rajonalë, daljet publike dhe gjuha e përdorur dhanë sinjale të qarta për një rol më të madh që ai synon të ketë pas vitit 2026, në rast të një rikthimi të administratës Trump.
Takimet në Mal të Zi
Më 6 gusht, portali malazez ‘Antena M’ raportoi se Grenell u takua në Portonovi me Milorad Dodik, presidentin e Republika Srpska-s, i dënuar së fundmi nga gjykata. Takimi përkoi me anulimin e një proteste të planifikuar nga partia e Dodikut. Burime të ndryshme aluduan se në takim ishte edhe një kongresmene republikane amerikane, por asnjë zyrtar malazez nuk mori pjesë.
Raporte të pakonfirmuara flisnin gjithashtu për takime të Grenell me kryeministrin malazez Milojko Spajić dhe ministren Majda Adžović, lidhur me koncesionet e aeroporteve, diçka që kabineti i Spajić e mohoi.
Një ditë më pas, më 7 gusht, portali “borba.me”, i afërt me kampin pro-serb dhe pro-rus, raportoi për një takim dyorësh mes Grenell dhe liderit të Partisë Popullore Demokratike, Milan Knežević, ku u diskutua për politikën malazeze, sigurinë dhe ekonominë.
Angazhimet në Kroaci, Kosovë dhe Shqipëri
Pas Malit të Zi, Grenell udhëtoi për në Kroaci, duke postuar një foto në Instagram nga qyteti i vjetër i Dubrovnikut. Po atë ditë, ‘Gazeta Express’ e Kosovës raportoi se Grenell u takua me Shkëlqim Devollin, aksioner në “Devolli Coorporation”, për të diskutuar nxitjen e rritjes ekonomike në Kosovë përmes investimeve të huaja.
Burimet e ‘Monitor’ (media malazeze) treguan se Grenell vizitoi bregdetin shqiptar përpara Malit të Zi, duke zhvilluar takime me zyrtarë shqiptarë dhe duke dhënë një intervistë për “Klan Kosova” më 9 gusht. Mbetet mister se kë takoi në Shqipëri dhe a e takoi kryeministrin Rama.
Raportime të pakonfirmuara e vendosën atë gjithashtu në rajon me ministrin serb të Financave, Siniša Mali.
Media shqiptare “Top Channel” raportoi se Grenell kaloi pushimet në Ksamil, një vendpushim në bregdetin jugor të Shqipërisë, duke përsëritur një udhëtim të ngjashëm me vitin 2024.
Ai postoi një video në mediat sociale me mbishkrimin “Shqipëria me amerikanët”, duke sinjalizuar një përzierje të kohës së lirë dhe rrjetëzimit.
Ndërkohë, Jared Kushner, dhëndri i Trump, ka siguruar statusin e investitorit strategjik nga qeveria shqiptare për një projekt turistik luksoz në ishullin e Sazanit, duke theksuar interesin në rritje të SHBA-së në rajon.
Një “aktor i lirë” apo i dërguar i heshtur?
Edhe pse Grenell sot mban funksionin e drejtorit të përkohshëm të Qendrës “John F. Kennedy” në Uashington, vizita e tij në Ballkan ka ngjallur dyshime mbi statusin real. Burime në SHBA e përshkruajnë si një aktor freelance, pa mandat zyrtar nga administrata aktuale, ndërkohë që ndikimi i tij brenda rrethit të Trump është dobësuar krahasuar me mandatin e parë.
Megjithatë, qendrimi i tij në rajon dhe gjuha e përdorur dhanë përshtypjen e një emisari zyrtar, duke krijuar idenë se Grenell po teston terrenin për një rikthim në skenën diplomatike amerikane pas vitit 2026.
Vizita e Grenell shënon një kontrast të qartë mes Serbisë, që po forcon lidhjet me Uashingtonin përmes një dialogu strategjik të nisur nga ministri Marko Gjurić, dhe Malit të Zi, që duket i përçarë dhe pasiv në marrëdhëniet me SHBA.
Ky tur ballkanik, edhe pse i padeklaruar zyrtarisht, tregon modelin tipik të diplomacisë së administratës Trump: vija e hollë mes interesave private dhe misioneve shtetërore, ku ndikimi matet më shumë nga lidhjet personale sesa nga mandatet institucionale.
