Një fushatë ndikimi është mbështetur te aleatët e presidentit, përfshirë Rudolph W. Giuliani, për ta paraqitur një politikan serb si viktimë të persekutimit politik…
Vetëm disa javë pasi Presidenti Trump mori detyrën për herë të dytë, një nga mbështetësit e tij më të shquar, Rudolph W. Giuliani, ishte 4,500 milje larg duke veshur një kapelë tjetër.
Në vend të kapelave të kuqe me mbishkrimin “Bëjeni Amerikën të Madhe Përsëri”, të cilat kanë qenë një tipar përcaktues në tubimet e Trump gjatë dekadës së fundit, kapelja e re e z. Giuliani premtonte “Bëjeni Srpska-n të Madhe Përsëri”.
Shfaqja e tij me kapelë në një tubim politik për Milorad Dodik, presidentin e territorit të vogël vetëqeverisës në Bosnje dhe Hercegovinë, shënoi debutimin publik të një fushate të kushtueshme dhe me ndikim të gjerë që synonte të bindte administratën Trump të dilte në mbrojtje të një autoritari pro-rus që përpiqej të shmangte kërcënimet ndaj mbretërimit të tij në vend dhe në Uashington.
Përpjekja është rritur duke përfshirë lobistë dhe avokatë me lidhje të mira me z. Trump, të cilët paguhen rreth 300,000 dollarë në muaj ose më shumë, sipas dosjeve në Departamentin e Drejtësisë.
Qëllimi i tyre është ta paraqesin zotin Dodik, një figurë të shquar në Republikën Srpska, si një lloj Trumpi të Ballkanit.
Fushata e ka paraqitur z. Dodik, i cili po kundërshton një përpjekje për ta larguar nga presidenca dhe po lufton për të hequr sanksionet e SHBA-së, si viktimë të të njëjtit lloj ndjekjesh politike me të cilat z. Giuliani dhe z. Trump pretendojnë se janë përballur, dhe si dikë që është i gatshëm të bëjë marrëveshje fitimprurëse me Uashingtonin.
Administrata Trump ka mbajtur publikisht distancë nga kauza e zotit Dodik dhe ai përballet me pengesa të konsiderueshme për të qëndruar në pushtet. Por fushata e ndikimit ka siguruar disa fitore, duke përfshirë takime me dy diplomatë të lartë të emëruar nga presidenti dhe lehtësim të sanksioneve të pa raportuara më parë për ekipin e zotit Dodik.
Përpjekja përfaqëson një plan për një lloj të ri lobimi të huaj të përshtatur për epokën e Trump.
Nën administratat e mëparshme, politikanët, oligarkët ose bizneset e huaja paguanin firma lobimi dypartiake për të hartuar dokumente të bardha dhe për të planifikuar takime kongresi për të provuar të tregonin se interesat e klientëve të tyre përputheshin me ato të politikës amerikane.
Tani, ata u drejtohen njerëzve të brendshëm të Trump për t’iu drejtuar drejtpërdrejt presidentit ose bazës së tij duke i bërë jehonë ankesave të tij, duke i nxitur egon ose duke i formuluar kërkesat e tyre si në përputhje me axhendat e tij politike ose të biznesit.
Qasja pasqyron statusin e Trump si udhëheqës i një vale populiste të krahut të djathtë që përshkon globin, tha ish-Guvernatori Rod Blagojevich i Illinois, i cili u zgjodh si demokrat. Dënimi i Blagojevich për korrupsion politik u fshi me një falje të Trump në shkurt dhe ai nënshkroi një kontratë me qeverinë e Dodik në mars. “Mund ta dalloj kur ndodh në vende të tjera, kështu që ishte shumë e qartë për mua kur isha në burg: shikoja se çfarë po i bënin Presidentit Trump. E njëjta gjë po bëhet në Evropë tani, dhe jo vetëm Dodik dhe Republikën Srpska, që është një vend i vogël në këtë botë të madhe ku jetojmë. Por po bëhet në Francë, po bëhet në Brazil, po bëhet në Rumani”, tha Blagojevich.
Si pjesë e kontratës së tij, Blagojevich ka shkruar një mori postimesh në mediat sociale, përfshi edhe opinione duke kritikuar ndjekjen penale ndaj Dodik në sistemin gjyqësor boshnjak për mosbindje ndaj entitetit ndërkombëtar që mbikëqyr marrëveshjen e paqes që i dha fund luftimeve të përgjakshme sektare në vitet 1990 midis boshnjakëve, serbëve dhe kroatëve në ish-Jugosllavi.
Blagojevich e ka krahasuar atë që ai e quan “persekutim i armatosur” të Dodik dhe politikanëve të tjerë populistë të krahut të djathtë në të gjithë botën me rastet e korrupsionit kundër tij, zotit Giuliani dhe zotit Trump.
Por, Dodik dhe aleatët e tij nuk janë të parët që e provojnë këtë qasje.
Në Shqipëri, një udhëheqës konservator i opozitës që lufton akuzat për korrupsion nga Departamenti i Shtetit dhe prokurorët në vend u përpoq ta lidhë veten me Trump duke punësuar një numër aleatësh të tij, përfshirë Chris LaCivita, bashkë-menaxherin e fushatës së presidentit për vitin 2024, dhe një firmë lobimi me lidhje me Sekretarin e Shtetit Marco Rubio.
Në Brazil, ish-Presidenti Jair Bolsonaro, djali i tij dhe aleatët e tyre kultivuan lidhje të ngushta me orbitën e Trump. Presidenti i SHBA këtë verë u përpoq pa sukses të përdorte levat e pushtetit të qeverisë amerikane për të detyruar Brazilin të rrëzonte akuzat kundër Bolsonaro për përpjekjen e një grushti shteti pas humbjes së tij në zgjedhjet e vitit 2022, të cilën ai pretendoi në mënyrë të rreme se ishte njollosur nga mashtrimi i përhapur zgjedhor.
Giuliani ende po përballet me pasojat ligjore, financiare dhe reputacionale nga përpjekjet e tij si avokat personal i Trump për të përmbysur fitoren e Presidentit Joseph R. Biden Jr. në zgjedhjet e vitit 2020. Ndërsa Giuliani nuk ka më një rol formal me administratën e dytë të Trump, ai mbetet në një pozicion të mirë me presidentin, i cili ka njoftuar planet për t’i dhënë Medaljen Presidenciale të Lirisë ish-kryetarit të bashkisë së Nju Jorkut.
Dhe Giuliani, i cili kërkoi biznes gjatë mandatit të parë të Trump nga klientë në Lindjen e Mesme, Afrikë dhe Ukrainë, vazhdon të shihet në të gjithë botën si një kanal për presidentin. “Ju dhe Presidenti Trump e kuptoni më mirë se kushdo natyrën e pamëshirshme të shtetit të thellë dhe shtrirjen e tyre në sulmin ndaj kundërshtarëve politikë”, shkroi Dodik në një letër ku ftonte Rudy Giulianin në Republikën Srpska.
Giuliani e postoi letrën në mediat sociale në shkurt. Rreth një javë më vonë, ai ishte në kryeqytetin e Srpska-s, Banja Luka, duke mbajtur kapelen “Ta bëjmë Srpska-n të madhe përsëri”.
Një rajon autonom që u sanksionua nga marrëveshja e paqes e Marrëveshjes së Dejtonit në vitin 1995 si një nga dy ndarjet politike në Bosnjë dhe Hercegovinë, Republika Srpska është udhëhequr për pjesën më të madhe të ekzistencës së saj nga Z. Dodik.
Dikur i parë si një i moderuar që do të ulte tensionet sektare, Dodik është bërë në vend të kësaj një nacionalist serb i palëkundur. Ndërsa humbi mbështetjen e bashkësisë ndërkombëtare, Dodik kërkoi gjithnjë e më shumë mbrojtje nga Presidenti Vladimir Putin i Rusisë dhe miratim nga Trump.
Në javët e fundit të mandatit të ish-Presidentit Barack Obama, administrata e tij refuzoi kërkesën e Dodik për të udhëtuar në inaugurimin e parë të Trump në vitin 2017, më pas vendosi sanksione ndaj tij për minimin e marrëveshjes së Dayton. Sanksionet mbetën në fuqi gjatë administratës së parë Trump dhe u plotësuan gjatë administratës Biden, gjë që penalizoi familjen dhe ndihmësit e Dodik.
Në një podcast të regjistruar gjatë vizitës së Giulianit në shkurt, ish-kryebashkiaku i tha Dodik se “ekziston një paragjykim shumë, shumë serioz kundër jush” nga administratat Demokratike.
Giuliani e vlerësoi Dodikun si “një mik shumë të fortë të Shteteve të Bashkuara”, duke përmendur një veprim të qeverisë së tij për të projektuar një imazh të Donald Trump në rezidencën zyrtare presidenciale, duke festuar fitoren e tij në zgjedhjet presidenciale të SHBA-së të vitit 2024.
Zëdhënësi i tij, Ted Goodman, tha se Giuliani nuk u pagua nga Republika Srpska për të bërë udhëtimin dhe paraqitjen me Dodik, por nga interesa private. Goodman nuk i identifikoi ata, por tha se Giuliani nuk ishte i detyruar të regjistrohej si lobist në Departamentin e Drejtësisë. Ai tha se Giuliani “mbetet një folës publik shumë i kërkuar” në të gjithë botën, duke përmendur lidershipin e tij pas sulmeve terroriste të 11 shtatorit.
Përfaqësuesit e qeverisë së Republikës Srpska nuk iu përgjigjën kërkesave për koment.
Një ditë pasi Giuliani u shfaq në tubim, Dodik u dënua në mungesë nga një gjykatë boshnjake me një vit burg ose gjobë, dhe iu ndalua të mbante poste publike për 6 vjet për shkelje të vendimeve të Christian Schmidt, zyrtarit ndërkombëtar, zyra e të cilit, që financohet kryesisht nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian, mbikëqyr zbatimin e marrëveshjes së Dejtonit.
Dodik sfidoi autoritetin e Schmidt, sugjeroi se do ta tërhiqte Srpska-n nga marrëveshja e Dejtonit dhe fillimisht refuzoi të pranonte një thirrje nga një komision zgjedhor për zgjedhje të jashtëzakonshme në nëntor për ta zëvendësuar atë.
Sfida e tij shkaktoi një reagim nga Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, i cili e quajti sjelljen e Dodik “destabilizuese”. Por Dodik mori mbështetje nga kryeministri Viktor Orban i Hungarisë dhe Putin, të cilët e pritën veçmas në kryeqytetet e tyre përkatëse.
Pasi Giuliani u bë aleati i parë i profilit të lartë i Trump që tërhoqi vëmendjen ndaj problemeve të Dodik këtë vit, qeveria e Srpska filloi të punësonte avokatë, lobistë dhe konsulentë për të kërkuar mbështetjen e Trump, përfshirë Blagojevich. Taktikat e tyre përfshinin presionin ndaj administratës për të hequr sanksionet, për të rishqyrtuar marrëveshjen e Dayton dhe për të larguar Schmidt, duke përfshirë edhe duke pezulluar perspektivën e lejimit të kompanive amerikane për të nxjerrë depozitat e lakmuara të litiumit të Srpska në këmbim të mbështetjes së Dodik.
Midis të punësuarve, sipas dosjeve në Departamentin e Drejtësisë, ishin Marty Obst, një ish-ndihmës i ish-nënpresidentit Mike Pence; dhe Christopher Harvin, një operativ veteran republikan i cili punoi në fushatën e Trump në vitin 2016 dhe ka përfaqësuar një numër vendesh të huaja.
Qeveria gjithashtu punësoi dy avokatë me lidhje politike. Njëri prej tyre, Marc Zell, është një figurë e shquar në qarqet konservatore izraelito-amerikane të cilin Dodik e ka joshur. Një kontratë kërkon që firma e Zell të paguhet 1 milion dollarë në vit, me një “tarifë suksesi” shtesë për “sjelljen e anulimit/përfundimit të të gjitha sanksioneve”.
Tjetri, Robert Garson, kishte përfaqësuar Trump në një padi kundër gazetarit Bob Woodward që u rrëzua në korrik. Në gusht, Garson hyri në një kontratë dy-mujore prej 100,000 dollarësh me Srpska.
Zell dhe Garson nuk komentuan mbi rolet e tyre në këtë përpjekje.
Srpska gjithashtu punësoi Tactic Global, një firmë lobimi të krijuar këtë vit nga aleatët e Trump, përfshirë mbledhësen e fondeve dhe operativen Caroline Wren, e cila është afër njerëzve me ndikim në orbitën e Trump. Ajo organizoi dhe mori pjesë në një takim në gusht në Mal të Zi në mbështetje të Dodik dhe një nga zëvendësit e tij kryesorë me Richard Grenell, të dërguarin e Trump për misione speciale, sipas dy personave të njohur me takimin.
Anna Kelly, një zëdhënëse e Shtëpisë së Bardhë, tha në një deklaratë se Trump kishte punuar për të promovuar stabilitetin në Bosnje dhe Hercegovinë dhe “për të ruajtur paqen e ofruar nga Marrëveshjet e Dejtonit”.
Zëvendësja e Dodikut e pranishme në takimin e Malit të Zi, e cila është gjithashtu nën sanksione, zhvilloi takime të ndara me Christopher Landau, zëvendëssekretarin e shtetit, përfshirë një në Uashington muajin e kaluar, sipas burimeve.
Një zëdhënës i Departamentit të Shtetit nuk pranoi të komentonte mbi takimet ose fushatën e ndikimit, por tha se agjencia “takohet rregullisht me një spektër të gjerë udhëheqësish politikë, ekonomikë dhe të shoqërisë civile”.
Ditë pas takimit me Landaun, me kërkesë të Departamentit të Shtetit, Departamenti i Thesarit hoqi përkohësisht sanksionet që ishin vendosur gjatë ditëve të fundit të administratës Biden kundër shefit të stafit të Dodik, Danijel Dragicevic, sipas një kopjeje të deklaratës së heqjes dorë të siguruar nga The New York Times.
Dragicevic ndihmoi në lehtësimin e fushatës së ndikimit. Kjo deklaratë ngriti mundësinë që aleatë të tjerë të Dodik mund të shohin së shpejti lehtësim të sanksioneve.
Departamenti i Thesarit nuk pranoi të komentonte.
Nëse Dodik ia del mbanë dhe administrata Trump i heq sanksionet, atëherë fushata e ndikimit do të kishte qenë një sukses, sepse ai pritet të vazhdojë të ushtrojë pushtet në Srpska si kryetar i partisë së tij, tha Adnan Cerimagic, një analist në Iniciativën Evropiane të Stabilitetit, një organizatë me seli në Berlin.
“Ajo që ai do të ketë përfituar nga kjo është të mbajë koalicionin e tij të bashkuar dhe të ketë pasardhësin e tij të preferuar”, tha Cerimagic, duke shtuar “kështu që ai do të jetë në gjendje të thotë se fitoi në fund, sepse njerëzit e tij janë ende në pushtet”. /Përshtatur nga New York Times/
