Një erë e fortë përhapet nëpër QYTETIN e Rodynskës. Pak minuta pasi hymë në qytet, e shohim nga po vjen, shkruan BBC në një reportazh të rëndësishëm nga vijat e frontit.
Një bombë ajrore e rëndë 250 kg shpoi ndërtesën kryesore të administratës së qytetit dhe shkatërroi tre pallate. Ne e vizitojmë vendin një ditë pas rënies së bombës, por pjesë të rrënojave ende digjen në tym. Shpërthime artilerie dhe të shtëna me armë dëgjohen nga periferia e qytetit – ushtarët ukrainas po qëllojnë dronë.
Rodynske ndodhet rreth 15 kilometra në veri të qytetit të Pokrovskut, i cili është nën sulme të vazhdueshme. Rusia është përpjekur ta pushtojë atë nga jugu që nga vjeshta e vitit të kaluar, por forcat ukrainase deri më tani kanë arritur të parandalojnë hyrjen e ushtarëve rusë. Kjo është arsyeja pse Rusia ka ndryshuar taktikat dhe tani po përpiqet të rrethojë qytetin, duke prerë rrugët e furnizimit.
Gjatë dy javëve të fundit, ndërsa përpjekjet diplomatike për të arritur një armëpushim kanë dështuar, Rusia ka shtuar sulmet dhe ka bërë përparimet e saj më të mëdha që nga janari. Dëshmi për këtë mund të gjenden edhe në Rodynske.
Ekipi i BBC-së në vijën e frontit ndërsa bien bombat
“Pak minuta pasi mbërritëm në qytet, dëgjuam një dron rus sipër kokës. Ekipi ynë vrapoi drejt strehës më të afërt – një peme”, shkruan BBC në reportazh.
“Ne i afrohemi asaj në mënyrë që droni ta ketë më të vështirë të vërejë praninë tonë. Pastaj dëgjohet një shpërthim i fuqishëm – një dron tjetër ka goditur zonën aty pranë. Ai sipër nesh është ende duke fluturuar. Për disa minuta të tjera dëgjojmë zhurmën e tmerrshme të armës që është bërë një nga më vdekjeprurëset në këtë luftë.”
Kur nuk mund ta dëgjojmë më, shfrytëzojmë rastin për të ikur në një strehë të sigurt në një ndërtesë të braktisur, rreth 30 metra larg. Nga streha, e dëgjojmë përsëri dronin. «Është e mundur që ai të jetë kthyer pasi ka vënë re lëvizjen tonë», përshkruajnë ata situatën dramatike.
Fakti që dronët rusë fluturojnë mbi Rodynskun është provë se sulmet po vijnë nga pozicione shumë më të afërta sesa pozicionet e njohura ruse në jug të Pokrovskoes. Ata ka shumë të ngjarë të vijnë nga territori i sapopushtuar përgjatë rrugës së rëndësishme që të çon nga lindja e Pokrovskos në Kostjantinivka.
Pas gjysmë ore pritjeje në strehë, kur nuk e dëgjuan më zhurmën e dronit, ata u zhvendosën shpejt te makina e parkuar nën pemë dhe ne u larguam shpejt nga Rodynske. Diçka po digjet buzë rrugës – ndoshta një dron i rrëzuar.
“Po bëhet gjithnjë e më keq”
Pastaj gazetarët çohen me makinë në Bilytske, më larg vijës së parë. Atje ata shohin një rresht shtëpish të shkatërruara nga një sulm me raketa gjatë natës. Njëra prej tyre ishte shtëpia e Svjetlanës.
“Po bëhet gjithnjë e më keq. Më parë, mund të dëgjonim shpërthime nga larg. Por tani qyteti ynë është një shënjestër – dhe ne po e përjetojmë këtë”, thotë 61-vjeçarja Svjetlana, ndërsa mbledh disa sende personale nga rrënojat e shtëpisë së saj. Për fat të mirë, ajo nuk ishte në shtëpi gjatë sulmit. «Shkoni në qendër të qytetit, atje gjithçka është shkatërruar. Si furra e bukës ashtu edhe kopshti zoologjik u shembën», thotë ai.
Në një shtëpi të sigurt, përtej mundësisë së dronëve, janë ushtarët e njësisë së artilerisë së Brigadës së 5-të Sulmuese.
«Mund ta ndjesh që sulmet ruse po bëhen më intensive. Raketa, mortaja, dronë – ata po përdorin gjithçka që kanë për të prerë linjat e furnizimit për në qytet», thotë Serhij.
Njësia e tij ka pritur për tre ditë për t’u vendosur në pozicione, duke pritur mot me re ose erëra të forta që mund t’i mbronin nga dronët.
Kërcënimi më i fundit – dronët me kabllo me fibra optike
Në këtë konflikt në ndryshim të vazhdueshëm, ushtarët duhet të përshtaten shpejt me kërcënimet e reja të sjella nga teknologjia. Kërcënimi më i fundit janë dronët me kabllo me fibra optike. Një bobinë me dhjetëra kilometra kabllo vendoset në pjesën e poshtme të dronit, dhe kablloja optike fizike lidhet me kontrolluesin që mban piloti.
“Sinjali video dhe i kontrollit transmetohet nëpërmjet kabllove, jo frekuencave radio. Kjo do të thotë që bllokuesit elektronikë nuk mund t’i bllokojnë ato”, thotë një ushtar me emrin e koduar Moderator, një inxhinier dronësh në Brigadën e 68-të Luftarake.
Kur dronët filluan të përdoren masivisht në këtë luftë, të dyja palët pajisën automjetet e tyre me sisteme lufte elektronike që mund të neutralizonin dronët. Kjo mbrojtje u zhduk me ardhjen e dronëve optikë, dhe Rusia aktualisht ka avantazhin në përdorimin e tyre. Ukraina po përpiqet të rrisë prodhimin.
“Rusia filloi t’i përdorë ato shumë kohë para nesh, ndërsa ne ende po i testonim. Këto dronë mund të përdoren në lartësi më të ulëta se dronët standardë. Madje mund të hyjmë në shtëpi dhe të kërkojmë objektiva brenda”, thotë Venia, një pilot droni nga Brigada e 68-të Luftarake.
«Filluam të bënim shaka se ndoshta duhet të mbanim gërshërë për të prerë kabllon», thotë artileri Serhij.
Dronët optikë kanë disavantazhe të konsiderueshme
Dronët optikë kanë edhe disavantazhe – janë më të ngadaltë dhe kablloja mund të ngatërrohet në pemë. Por aktualisht përdorimi i tyre i gjerë do të thotë që transportimi i ushtarëve për në dhe nga pozicionet është shpesh më i rrezikshëm sesa vetë fusha e betejës. «Kur mbërrin në pozicion, nuk e di nëse të kanë pikasur apo jo. Nëse të kanë pikasur, mund të jesh duke jetuar orët e fundit të jetës sate», thotë Oles, një rreshter kryesor i njësisë së zbulimit të Brigadës së 5-të Sulmuese.
Për shkak të këtij kërcënimi, ushtarët po qëndrojnë në pozicione gjithnjë e më gjatë.
Olesi dhe njerëzit e tij janë këmbësorë, në llogore, në vijën e parë të mbrojtjes ukrainase. Është e rrallë që gazetarët të flasin me këmbësorët këto ditë sepse është bërë shumë e rrezikshme të shkosh në llogore. Ne takojmë Olesin dhe Maksimin në një shtëpi fshati të shndërruar në një bazë të improvizuar, ku ushtarët pushojnë kur nuk janë në detyrë.
“Koha më e gjatë që kam qëndruar në një pozicion ishte 31 ditë, por unë njoh djem që ishin 90, madje 120 ditë. Përpara mbërritjes së dronëve, rotacionet ishin 3 deri në 7 ditë”, thotë Maksim.
“Lufta është gjak, vdekje, baltë e lagësht dhe i ftohti që të përshkon të gjithë trupin. Dhe kështu duket çdo ditë. Më kujtohet kur nuk flinim për tre ditë, ishim zgjuar çdo minutë. Rusët vinin në valë. Gabimi më i vogël do të thoshte vdekje.”
Këmbësoria ruse ndryshoi taktikat
Oles thotë se këmbësoria ruse ka ndryshuar gjithashtu taktikat. “Më parë sulmonin në grupe. Tani dërgojnë një ose dy. Përdorin edhe motoçikleta, ndonjëherë kuadraturë. Ndonjëherë kalojnë fshehurazi.” Kjo do të thotë që vijat e para në disa pjesë nuk janë më të qarta – me ukrainasit në njërën anë dhe rusët në anën tjetër – por më shumë si një tabelë shahu në mes të lojës, me pozicione të ndërthurura.
Kjo e bën edhe më të vështirë vlerësimin e progresit të secilës palë. Pavarësisht përparimeve të fundit ruse, pushtimi i të gjithë rajonit të Donetskut, ku ndodhet Pokrovski, nuk do të jetë as i shpejtë dhe as i lehtë. Ukraina po kundërpërgjigjet fuqishëm, por i duhet një furnizim i vazhdueshëm me armë dhe municione për të vazhduar luftën.
Dhe ndërsa lufta hyn në verën e saj të katërt, problemi i fuqisë punëtore të Ukrainës kundër ushtrisë numerikisht më të madhe ruse po bëhet gjithnjë e më i qartë. Shumica e ushtarëve që takuam u bashkuan pasi filloi lufta. Ata iu nënshtruan disa muajsh stërvitjeje, por më të shumtën duhej ta mësonin brenda vetë zjarrit.
Maksimi punonte në një kompani pijesh para luftës. E pyetëm se si e përballon familja e tij punën e tij. “Është e vështirë, është vërtet e vështirë. Familja ime më mbështet. Por kam një djalë dy vjeç dhe rrallë e shoh. I bëj video-telefonatë, kështu që gjithçka është sa më mirë që të jetë e mundur në këto rrethana”, thotë ajo mes lotësh. Maksimi është një ushtar që mbron vendin e tij, por ai është gjithashtu thjesht një baba që i mungon djali i tij dyvjeçar.
