Në dhjetor 2023 u njoftuan dhe më pas u miratuan ndryshimet në Ligjin për Buxhet në Maqedoninë e Veriut, të cilat hynë në fuqi nga 1 janari 2024. Me këto ndryshime, detyrimi për të marrë pëlqimin paraprak nga Ministria e Financave për punësimet e reja në sektorin publik është hequr.
Çfarë do të thotë kjo në praktikë?
Në vend që të presin “aminin” nga Ministria e Financave, tani drejtuesit e institucioneve buxhetore shtetërore (duke përfshirë ministritë, ndërmarrjet publike dhe subjekte të tjera në pronësi shtetërore) vetë vendosin për punësimet e reja.
Ndryshimet kryesore janë:
- Përgjegjësia individuale e drejtuesve: Personi drejtues (ministër, drejtor, menaxher) është tani drejtpërdrejt përgjegjës për punësimet e reja.
- Fonde të siguruara: Para se të shpallet një njoftim për punësim, drejtuesi duhet të dorëzojë një deklaratë në Agjencinë për Punësim (ose Agjencinë për Shërbimet Civile) se në buxhetin e institucionit janë siguruar mjete financiare për punësimin e ri. Kjo deklaratë jepet nën përgjegjësi të plotë materiale dhe penale.
- Kontrolli përmes planit financiar dhe pasqyrës: Edhe pse nuk ka pëlqim të drejtpërdrejtë nga MF, kontrolli bëhet përmes planit financiar vjetor dhe pasqyrës së punësimeve të cilat çdo vit më parë miratohen nga Qeveria.
Pse u bë ky ndryshim?
Qëllimi i këtij ndryshimi është të thjeshtojë dhe përshpejtojë procesin e punësimit në sektorin publik, të rrisë efikasitetin dhe të transferojë përgjegjësinë direkt te drejtuesit e institucioneve. Ideja është që ata të menaxhojnë më mirë buxhetet e tyre dhe të planifikojnë bazuar në nevojat reale të institucionit.
Megjithatë, është e rëndësishme të theksohet se pavarësisht thjeshtimit, ende ekzistojnë mekanizma kontrolli për të parandaluar abuzimet dhe për të siguruar shpenzimin racional të fondeve publike.
