Shkruar nga Benoit Faucon
Ngarkesat e drogës shpesh kalojnë nëpër duar të shumëfishta gjatë rrugës për te konsumatorët, me aktorë të shumtë që marrin pjesë pothuajse në mënyrë të pavarur nga njëri-tjetri. Pothuajse asnjë gjethe kokaine, bima e përdorur për të bërë kokainë, nuk rritet në Venezuelë…
Venezuela është bërë një pikënisje kryesore për vëllime të mëdha kokaine të dërguara në Afrikën Perëndimore, ku xhihadistët po ndihmojnë në trafikimin e saj në Evropë në sasi rekord.
Zyrtarë të korruptuar ushtarakë dhe bandat e drogës kontrabandojnë ngarkesa me avionë të lehtë, anije peshkimi, anije gjysmë-nëndetëse dhe anije mallrash që shkojnë drejt lindjes, kanë thënë publikisht zyrtarët ndërkombëtarë të zbatimit të ligjit. Kokaina rrjedh drejt Afrikës Perëndimore, ku një rrjet informal kontrabandistësh të lidhur me xhihadistët dhe aleatët e tyre më pas e zhvendosin drogën në veri për të ushqyer kërkesën e lartë dhe në rritje në Evropë.
“Kokaina në vitet 1980 nuk është e njëjtë me atë që shohim sot”, tha Jesus Romero, një oficer i pensionuar i inteligjencës ushtarake amerikane, duke shtuar “ekzistojnë lidhje të drejtpërdrejta me organizatat terroriste për të mbështetur kauzën e tyre.”
Nivelet e papara të prodhimit të kokainës në Kolumbi vitet e fundit kanë mbingarkuar rrugët tradicionale të kontrabandës, duke i bërë trafikantët të shfrytëzojnë vendndodhjen strategjike të Venezuelës, institucionet joefektive të sigurisë dhe vijën e gjatë bregdetare, thanë zyrtarët e zbatimit të ligjit. Kjo ka çuar në rritjen e konsumit të kokainës në mbarë botën në rajone që nuk kishin qenë konsumatorë të mëdhenj, nga Australia në Evropën Lindore, thonë studiuesit e drogës të Kombeve të Bashkuara.
Bashkimi i kontrabandistëve të drogës, xhihadistëve dhe zyrtarëve të korruptuar është pjesë e një shtrirjeje globale në rritje midis bandave kriminale, grupeve militante dhe qeverive të korruptuara që kërcënon normat demokratike dhe stabilitetin shoqëror, me pasoja të thella të mundshme.
Fushata e presionit e administratës Trump kundër udhëheqësit venezuelian Nicolás Maduro, të cilin ajo pohon se është shumë i përfshirë në kontrabandën e drogës, ka sjellë vëmendjen globale ndaj rolit të vendit në tregtinë e drogës. Maduro e ka mohuar akuzën.
Trump ka urdhëruar sulme ndaj anijeve që dyshohet se transportojnë drogë në SHBA nga Venezuela, por ekspertët thonë se vendi i Amerikës së Jugut dërgon shumë më tepër narkotikë për shpërndarje në Evropë, kryesisht përmes Afrikës Perëndimore dhe ishujve pranë vijës bregdetare të saj. SHBA-të kanë goditur gjithashtu anijet e drogës që largohen nga Kolumbia, prodhuesi më i madh i kokainës në botë.
Në Afrikë, kontrabandistët lidhen me grupe të lidhura me al-Kaedën që shoqërojnë ngarkesat në veri dhe zhvasin pagesa nga konvojet tokësore, thanë udhëheqësit aktualë dhe ish-rebelë në Malin verior.
Sipas Zyrës së Kombeve të Bashkuara për Drogën dhe Krimin, rritja e flukseve transatlantike të drogës do të thotë që sekuestrimet e kokainës në Evropë tani i tejkalojnë ato në Amerikën e Veriut.
“Sasitë janë rritur aq shumë, sa problemi që kanë trafikantët tani është transportimi i tyre”, thotë Jeremy McDermott, bashkëdrejtor në InSight Crime, një organizatë kërkimore e fokusuar në krimin e organizuar në Amerikë.
Bertrand Monnet, një profesor i rrezikut kriminal në shkollën franceze të biznesit Edhec, tha se Venezuela është bërë një rrugë kryesore tranziti e Amerikës Latine për në Evropë, megjithëse kokaina dërgohet në Evropë edhe nga Brazili, Gujana dhe vende të tjera në sasi të mëdha.
Sekretari i Shtetit Marco Rubio përmendi rolin e Venezuelës si një qendër tranziti droge si një justifikim për sulmet e SHBA-së ndaj anijeve të dyshuara të drogës. Ai tha se në vend që evropianët të kritikojnë veprimin e SHBA-së, “ndoshta ata duhet të na falënderojnë”.
Zyrtarët e antidrogës thonë se ka shenja në rritje të përfshirjes së Venezuelës në tregtinë evropiane të drogës, me policinë spanjolle që në javët e fundit ka ndaluar 13 anëtarë të bandës venezueliane Tren de Aragua, e para në Evropë.
Ngarkesat e drogës shpesh kalojnë nëpër duar të shumëfishta gjatë rrugës për te konsumatorët, me aktorë të shumtë që marrin pjesë pothuajse në mënyrë të pavarur nga njëri-tjetri. Pothuajse asnjë gjethe kokaine, bima e përdorur për të bërë kokainë, nuk rritet në Venezuelë, dhe pak laboratorë atje përpunojnë produktin përfundimtar të kokainës. Por trafikantët kolumbianë zakonisht e sjellin kokainën në vend me rrugë tokësore, përpara se të dërgohet në Afrikë.
Në shtator të vitit të kaluar, dy avionë privatë të mbushur me kokainë Gulfstream u ngritën nga një pistë uljeje e improvizuar në Apure (Venezuela) në kufirin me Kolumbinë. Njëri prej avionëve u sekuestrua gjatë një ndalese në kombin e vogël të Afrikës Perëndimore, Guinea-Bissau, me 2.6 ton kokainë në bord, sipas autoriteteve të Guinea-Bissau, një sekuestrim rekord për një vend të njohur prej kohësh si qendër e narkotikëve.
Avioni i dytë arriti në Burkina Fason aty pranë, një vend tjetër i shkatërruar nga ekstremistët islamikë, tha Romero, ish-oficer i inteligjencës, i cili u informua për fluturimet.
Trafikantët po transportojnë të paktën një ngarkesë në javë nga Venezuela në Afrikën Perëndimore, thonë zyrtarë aktualë dhe ish-zyrtarë perëndimorë. Sipas InSight Crime, kontrabandistët i fikin transponderët e aeroplanëve të tyre për të fshehur lëvizjet e tyre dhe i korruptojnë kontrollorët e trafikut ajror që të fikin sistemet e tyre të gjurmimit kur aeroplanët që transportojnë drogë kalojnë sipër kokës së tyre.
Korrupsioni në aeroporte u ka mundësuar gjithashtu kriminelëve të organizuar të transportojnë sasi të mëdha droge përmes linjave ajrore komerciale. Në vitin 2013, menjëherë pas zgjedhjes së Maduros, një trafikant britanik droge transportoi pothuajse 1.4 ton kokainë të fshehur në valixhe në një fluturim nga Karakasi në Paris, ku u sekuestrua nga policia franceze.
Në vitin 2020, SHBA-të akuzuan Maduron dhe aleatin e tij Diosdado Cabello, tani ministër i brendshëm i Venezuelës, për përfshirje në këtë rast, duke përmendur përgjimet e komunikimeve. Cabello ka mohuar prej kohësh akuzat për drogë, duke thënë se ato po përdoren për të justifikuar rrëzimin e qeverisë së Maduros.
Sekuestrimi rekord i vitit të kaluar në Guinea-Bissau ishte i destinuar për Malin verior, sipas policisë gjyqësore të Guinea-Bissau, ku tregtia e paligjshme po financon grupet lokale të al-Kaedës, thonë zyrtarët aktualë dhe ish-zyrtarë perëndimorë.
Pasi al-Kaeda mori kontrollin e rajonit të shkretëtirës në vitin 2012, xhihadisti veteran algjerian Mokhtar Belmokhtar luftoi kundër fraksioneve laike maliane tuareg për të fituar kontrollin e rrugëve të kontrabandës së kokainës, sipas një hetimi publik evropian. Trafikantët vendas të drogës gjithashtu filluan të punonin me grupin xhihadist për të ruajtur rrugët e tyre tregtare, thonë zyrtarë aktualë dhe ish-zyrtarë evropianë të sigurisë.
Nga Mali, droga kalon Saharën dhe hyn në Algjeri, Marok dhe Libi, thonë zyrtarët perëndimorë. Një fraksion libian i mbështetur nga Rusia po mbledh tarifa për kokainën që kalon tranzit nga Nigeri në Egjipt, sipas një raporti të OKB-së të vitit 2024. Nga Afrika Veriore, droga transportohet përmes Detit Mesdhe në Evropën Jugore.
Trafikantët gjithashtu shpesh përfitojnë nga korrupsioni në porte dhe përgjatë vijës bregdetare të Venezuelës për të dërguar anije në Portugali ose Spanjë, sipas InSight Crime, si dhe në vende të tjera evropiane.
Në një nga sekuestrimet më të mëdha deri më sot, autoritetet spanjolle dhjetorin e kaluar sekuestruan 3.3 ton kokainë në bordin e një anijeje peshkimi venezueliane që shkonte për në Spanjë pranë Ishujve Kanarie. Një anije tjetër, MV Matthew, sekuestrimi i së cilës në vitin 2023 me 2.2 ton kokainë ishte ngarkesa më e madhe e të cilës ishte sekuestruar ndonjëherë në Irlandë, e kishte ngarkuar drogën në ujërat pranë Venezuelës, sipas policisë irlandeze.
Sipas InSight Crime, tregtarët kolumbianë të drogës përdorin gjithashtu gjysmë-nëndetëse nga Venezuela për të transportuar kokainë në Spanjë. Policia portugeze në fillim të këtij muaji ndaloi një anije të tillë me 1.7 ton kokainë, të drejtuar nga një ekuipazh venezuelian, ndërsa lundronte përtej Atlantikut të Mesëm.
Autoritetet evropiane të zbatimit të ligjit kanë rritur bashkëpunimin me vendet afrikane, por nuk kanë arritur të mbajnë ritmin me vëllimet në rritje.
Në Sahel, lufta ka pësuar një pengesë nga një ndërprerje e bashkëpunimit pas grushteve të shtetit ushtarak, tha Aurélien Llorca, një bashkëpunëtor në Institutin e Diplomuar të Gjenevës i cili hetoi tregtinë e paligjshme.
“Grushtet e shtetit dhe paqëndrueshmëria po i përkeqësojnë gjërat”, tha Llorca. /Përshtatur nga Wall Street Journal/
