Bëhet fjalë për Korridorin VIII, një nga dhjetë rrugët pan-evropiane, që do të lidhë portin e Barit me atë të Durrësit në Shqipëri...Në Villa Doria Pamphili, Giorgia Meloni u takua me Edi Ramën dhe ministrat shqiptarë në samitin e parë ndërqeveritar mes dy vendeve. Nga Roma, kryeministrja italiane rilançoi një zgjidhje infrastrukturore dhe strategjike të mbështetur fuqimisht nga Italia, veçanërisht në kuadër të tensioneve me Rusinë.
U nënshkruan gjashtëmbëdhjetë marrëveshje, u trajtuan disa çështje teknike dhe u dha një premtim politik për të lehtësuar rrugën e Shqipërisë drejt Bashkimit Evropian, si edhe u diskutua protokolli për emigrantët, i cili mbetet ende i pezulluar.
Megjithatë, ekspertët në Palazzo Chigi nënvizuan edhe një çështje tjetër të rëndësishme, të trajtuar në bisedimet romake: një projekt i nisur më shumë se tridhjetë vjet më parë, që tani është rikthyer në qendër të vëmendjes me urgjencë edhe më të madhe se dikur dhe me po aq sfida.
Bëhet fjalë për Korridorin VIII, një nga dhjetë rrugët pan-evropiane, që do të lidhë portin e Barit me atë të Durrësit në Shqipëri. Prej andej, përgjatë 1,300 kilometrave hekurudhë dhe 960 kilometrave rrugë, korridori do të shtrihet drejt Maqedonisë së Veriut, Shkupit e më pas në Bullgari. Terminalet e fundit do të jenë në Burgas dhe Varna, në brigjet e Detit të Zi. Kjo rrugë energjetike dhe tregtare është konsideruar prej kohësh një përparësi për Italinë, që synon të zbusë kostot shtesë të shkaktuara nga lufta në Ukrainë.
Fatura dhe vonesat
Disa projekte janë ende të bllokuara mes studimeve të fizibilitetit dhe ndërlikimeve teknike. Është e vështirë të përmbushet afati i parashikuar, i cili është shtyrë disa herë nga qeveritë përkatëse. Korridori VIII u konceptua në një Evropë krejt tjetër: ideja për ta shpallur infrastrukturën në bregun e Adriatikut si një korridor multimodal lindi me ndryshimin e Planit të Përgjithshëm të Transportit (PGT) në vitin 1991. Afati përfundimtar i përmbylljes mbetet ende i paqartë. Meloni e përsëriti këtë edhe në konferencën për shtyp: “Korridori do të sjellë zhvillim më të madh, mirëqenie dhe siguri jo vetëm për Italinë e Shqipërinë, por për Evropën në tërësi.”
“Sot i kushtuam një pjesë të konsiderueshme të punës sonë bashkëpunimit në fushat e energjisë, lëvizshmërisë, infrastrukturës dhe transportit,” tha ajo.
Fokusi kryesor ishte “ndërtimi i Korridorit VIII”. Kjo shtyllë strategjike, sipas Melonit, “do t’i afrojë edhe më shumë brigjet e Adriatikut dhe do ta shndërrojë këtë hapësirë në një korridor strategjik ekonomik, logjistik dhe energjetik, veçanërisht për Italinë e Jugut.”
Nuk është hera e parë që qeveria italiane flet me entuziazëm për qendrën e ardhshme logjistike që do të ndërtohet në Italinë e Jugut, një qendër që Meloni e cilëson si “strategjike”. Qeveria po planifikon zgjerimin e disa qendrave tregtare e energjetike, edhe pse me horizonte afatgjata. Në sektorin e energjisë, muajt e fundit është nënshkruar një marrëveshje trepalëshe mes Italisë, Shqipërisë dhe Emirateve të Bashkuara Arabe, që parashikon transportin e energjisë së rinovueshme nga Shqipëria në Itali. Tirana po përqendrohet fort në këtë fushë, ndërsa Roma pritet të jetë një ndër blerësit e parë.
Një projekt tjetër edhe më ambicioz
Ndërkohë, edhe më futurist është projekti IMEC (Korridori Indo-Mesdhetar i Evropës) – një linjë që do të lidhë Mumbain me Triesten, duke kaluar përmes Mesdheut, Gadishullit Arabik dhe Izraelit. Edhe për këtë projekt, Meloni po investon shumë politikisht.
SHBA-ja ka shfaqur interes të madh; zëvendëspresidenti amerikan J.D. Vance e ka diskutuar çështjen me Melonin dhe me kryeministrin indian Modi, ndërsa ministri italian i jashtëm, Antonio Tajani, ka emëruar diplomatin Francesco Talò si të dërguar të posaçëm për IMEC-un.
Ashtu si Korridori VIII, edhe IMEC është bllokuar nga pasiguritë që rrjedhin nga konflikti në Lindjen e Mesme. Por në rastin e aksesit drejt Detit të Zi, vështirësitë janë edhe më të ngutshme: qendrat italiane dhe dalja bullgare paraqiten si një përgjigje ndaj krizës energjetike dhe tregtare të shkaktuar nga pushtimi rus i Ukrainës – një reagim gjeopolitik dhe një hap drejt shkëputjes nga varësia ruse.
Pa hyrë në detaje të skenarit të luftës, vetë Rama falënderoi sot Tajanin, “i cili, si një evropian i bindur, ka qenë gjithmonë mik i Shqipërisë.” “Nëse sot Korridori – strategjik për Evropën dhe NATO-n, për tregtinë dhe mbrojtjen ka hyrë në një fazë të përshpejtuar, kjo është falë ministrit të Jashtëm italian, i cili po e ndjek personalisht projektin”, tha Rama.
Megjithatë, me një udhërrëfyes ende të paqartë, mbetet e vështirë të vërtetohet përshpejtimi real i projektit. Është e vërtetë që që prej vitit 2023, në Brindizi, kreu i Farnesinës u ka garantuar homologëve të tij përparimin e projektit, të cilin e quajti “një urë drejt Ballkanit, me Italinë në ballë.”
Një bosht strategjik që, siç shpjegoi Tajani, “do të hapë një fazë të re zhvillimi ekonomik” dhe do të ndihmojë gjithashtu “në luftën kundër trafikimit të qenieve njerëzore përgjatë rrugës ballkanike.”
Hekurudha dhe diplomacia tregtare janë mjete të rëndësishme për interesat italiane, por, siç thekson një burim zyrtar, ato shërbejnë edhe për ta mbajtur Ballkanin Perëndimor pranë familjes evropiane, pa e izoluar apo, më keq akoma, pa e shtyrë drejt Moskës.
Integrimi i Ballkanit Perëndimor në BE është një objektiv i shpallur i qeverisë italiane, një zgjerim që, në fjalët e Melonit, përfaqëson “ribashkimin e Evropës.”
Edi Rama ka deklaruar se është i gatshëm të pranojë përfaqësimin nga një komisioner evropian italian: “Do të ishte e vështirë të kishim dy komisionerë për të njëjtin vend, sepse në një farë mënyre jemi një vend i vetëm. Shqipëria dëshiron Evropën; ne jemi fanatikë të vlerave evropiane”. Korridori tregtar është gjithashtu një mjet për të arritur këtë qëllim.
