Burime të informuara thonë se (GITA) është modeluar sipas administratave ndërkombëtare që mbikëqyrën tranzicionin e Timorit Lindor dhe Kosovës drejt shtetësisë.Gaza është një ferr. Tanket e Izraelit i kanë lëruar qytetet e saj në pluhur dhe kanë shkatërruar infrastrukturën e saj. Edhe javën e kaluar ushtarët e saj kanë dëbuar gjysmë milioni njerëz nga qyteti i Gazës. E megjithatë, ndërsa Izraeli lufton atë që e quan fushatën e tij të fundit në Gaza, po zien një betejë se kush do ta drejtojë shkretëtirën.
Ndërsa fuqitë perëndimore rreshtohen për të njohur shtetin e Palestinës në OKB , prapa skenave ato po debatojnë se kush duhet të marrë kontrollin e Gazës. Që nga fillimi i luftës në tetor 2023, mbi një duzinë qeverish dhe grupesh mendimi të sponsorizuara nga qeveria kanë ofruar plane për “ditën pas” të Gazës. Ato variojnë nga deklarata shtatëfaqëshe e Nju Jorkut e zbuluar nga Emmanuel Macron, presidenti francez, dhe Faisal al-Saud, ministri i jashtëm saudit, në OKB në korrik, deri te një “dokument i gjelbër” prej 200 faqesh i botuar në janar nga Hamasi, militantët islamikë që mbajnë një pjesë të kontrollit të Rripit.
Qeveritë e Britanisë, Danimarkës, Egjiptit, Izraelit, Palestinës dhe Amerikës kanë hartuar dokumente, ashtu si edhe një grup mendimi i mbështetur nga qeveria në Emiratet e Bashkuara Arabe dhe biznesmenë në kryeqytetet rajonale dhe perëndimore.
Ndoshta më i entuziazmuari është Tony Blair, një ish-kryeministër britanik. Brenda disa javësh nga shpërthimi i luftës në Gaza, ai kishte bërë vizita të përsëritura në Jerusalem dhe kishte bërë që fondacioni i tij me seli në Londër të hartonte një plan për një mandat pas luftës. Sipas burimeve të shumta të përfshira në plan, Blair mund të drejtonte një organ të quajtur Autoriteti Ndërkombëtar i Tranzicionit në Gaza (gita).
Ai do të kërkonte një mandat të OKB- së për të qenë “autoriteti suprem politik dhe ligjor” i Gazës për pesë vjet. Nëse miratohet, Blair do të ketë një sekretariat prej deri në 25 personash dhe do të kryesojë një bord prej shtatë personash për të mbikëqyrur një organ ekzekutiv që drejton territorin. Shtetet e Gjirit do të paguanin.
“Ai është i gatshëm të sakrifikojë kohën e tij. Ai vërtet dëshiron t’i japë fund luftës”, thotë një burim që e njeh Blair.
Plani i Blair ka mbështetës të fuqishëm, nga udhëheqësit e Gjirit deri te Jared Kushner, dhëndri i presidentit amerikan. Ndoshta më e rëndësishmja, ndryshe nga planet e tjera, duket se ka bekimin e Donald Trump. Blair, Kushner dhe Steve Witkoff, i dërguari i presidentit në Lindjen e Mesme, të gjithë e argumentuan çështjen në një takim me presidentin më 27 gusht. (Ron Dermer, njeriu i besuar i kryeministrit izraelit dhe ministër për çështjet strategjike, u bashkua në telefon.) Dhe më 23 shtator, thuhet se Trump ua paraqiti idenë udhëheqësve të Turqisë, Pakistanit, Indonezisë dhe pesë vendeve arabe.
“Ndoshta mund ta përfundojmë luftën në Gaza tani”, u tha atyre zoti Trump.
Për palestinezët, plani është një përmirësim i dukshëm i vizionit që Trump e shpalli në shkurt. Në atë kohë, ai mbështeti dëbimin e banorëve të Gazës dhe ndërtimin e një “riviere” të projektuar nga inteligjenca artificiale pasi ata të largoheshin. Sipas anketave që ekipi i Blair publikoi në maj, mbi një e katërta e banorëve të Gazës favorizonin një formë të sundimit ndërkombëtar, kundrejt një të tretës për Autoritetin Palestinez, administratën e Presidentit Mahmoud Abbas në Bregun Perëndimor. Pothuajse askush nuk donte që Hamasi, i cili ka drejtuar Gazën që nga viti 2007, të mbetej në pushtet. Shumica nuk interesohen se kush sundon për sa kohë që ndalojnë bombardimet dhe ka ushqim për të ngrënë, thotë një ish-nëpunës civil që po largohet nga qyteti i Gazës.
Burime të informuara thonë se (GITA) është modeluar sipas administratave ndërkombëtare që mbikëqyrën tranzicionin e Timorit Lindor dhe Kosovës drejt shtetësisë. Fillimisht, ajo mund të ketë selinë në el-Arish, një kryeqytet provincial egjiptian pranë kufirit jugor të Gazës. Gita do të hynte në Gaza, sapo Rripi të stabilizohej, e shoqëruar nga një forcë shumëkombëshe. Sipas planit, këto burime këmbëngulin se palestinezët nuk do të inkurajohen të largohen nga Gaza, Gaza dhe Bregu Perëndimor do të ribashkohen dhe Gaza do t’i dorëzohet gradualisht qeverisë palestineze.
Por mandatet kanë zakon të zgjasin më shumë se sa ishte planifikuar. Në nëntor 1917, Britania nxori Deklaratën e Balfourit duke u premtuar hebrenjve një atdhe në Palestinë; po atë ditë ajo pushtoi Gazën, shpejt. Ajo e përdori Gazën si një bazë ajrore dhe një ndalesë për Imperial Airways (një paraardhës i British Airways). Ajo qëndroi atje për 30 vjet. Tani disa palestinezë kanë frikë se Britania po e përsërit ushtrimin.
Rekordi i Blair në rajon vështirë se e bën atë të dashur për ta. Si kryeministër, ai iu bashkua Amerikës në pushtimin e Irakut në vitin 2003. Në tetë vitet e tij si i dërguar i Kuartetit, një grup që përfshin Amerikën, BE-në, Rusinë dhe OKB -në, të ngarkuar me zbatimin e një plani rrugor për shtetësinë palestineze, Izraeli e sulmoi Gazën katër herë dhe e forcoi kontrollin e tij mbi territoret palestineze.
Bindja e Abbas do të jetë e vështirë. Ai ka mbështetjen e shteteve arabe për të drejtuar Gazën pas luftës dhe duket i gatshëm të largojë sfiduesit. Kur një biznesmen palestinez, Samir Hulileh, sugjeroi që ai duhet të jetë guvernatori i Gazës, Abbas e burgosi. Një tjetër pushtim po afron, paralajmëron një këshilltar i Abbas rreth planit të Blair.
Duke pasur parasysh një vizion politik, pretendojnë ndërmjetësit egjiptianë, Hamasi do të dorëzonte armët e tij dhe do të lejonte që një qeveri teknokratike palestineze të administronte Rripin e Gazës. Por nëse anëtarëve të tij u ndalohet të punojnë në shërbimet e arsimit dhe shëndetësisë, siç sugjerojnë burimet tona, grupi mund të hezitojë.
Dhe pastaj është Izraeli. Duke e marrë Gazën me një kosto të rraskapitshme, ministrat e saj mesianë duan ta mbajnë atë. Bezalel Smotrich, ministri i financave, synon “një bonancë të pasurive të paluajtshme”. Herët a vonë, argumenton ai, bota do të ketë mëshirë për banorët e Gazës dhe do t’u ofrojë strehim diku tjetër. Blair shpesh telefonon Benjamin Netanyahun, kryeministrin e Izraelit, duke shpresuar ta bindë atë për vizionin e tij. Por, ashtu si zgjidhja me dy shtete, ai mund të zbulojë se bisedimet për të ardhmen thjesht i blejnë kohë Izraelit për të krijuar fakte alternative në të tashmen./Përshtati “Pamfleti” nga “TheEconomist”
