Lodhja nga dhembshuria dhe rreziku i mpirjes, pse solidariteti simbolik ka rëndësi?
Një grua po i tregonte Gabor Maté-së për një sulm që kishte pësuar në fëmijëri. Maté është një mjek kanadez me prejardhje hungareze-hebreje, një i mbijetuar i Holokaustit, i cili është bërë një zë i shquar kundër krimeve të tmerrshme në Gaza, të cilat ai i konsideron si çështjen kryesore morale të kohës sonë.
Maté e pyeti: “Kujt iu drejtove?” Ajo u përgjigj: “Askujt”. Pastaj ai e pyeti: “Nëse një nga vajzat e tua do të sulmohej dhe nuk do të të tregonte, si do ta shpjegoje pse ajo nuk do të drejtohej tek ty?”. Ajo u përgjigj se ndoshta do të ishte sepse: “Ajo nuk ndihej sikur unë isha një person i sigurt tek i cili mund të drejtohej për mbrojtje”. “Kjo është trauma. Që ti ishe vetëm dhe vetë nuk kishe kujt t’i drejtoheshe për mbrojtje”, shpjegoi Maté.
Ndërsa shikoja këtë klip, nuk mund të ndaloja së menduari për njerëzit e Gazës. Trauma e tyre nuk është vetëm nga vdekja nën bombardime ose nga uria, por nga ajo ndjenjë e hidhur e braktisjes, duke parë një botë që shikon vdekjen e tyre në heshtje. Kjo ndjenjë braktisjeje është plaga që lëvizjet globale të solidaritetit, me iniciativat e tyre simbolike, po përpiqen ta prekin – jo për ta shëruar, por për të lehtësuar të ftohtin e saj vdekjeprurës.
Ne të shohim, ne jemi me ty, ti nuk je vetëm. Kur një flotë e vogël lundron drejt Gazës, ose një aktivist bën grevë urie në një qytet të largët, ose turma proteston në rrugët e kryeqyteteve botërore. Ata thjesht thonë: “Ne ju shohim, ne jemi me ju, ju nuk jeni vetëm”.
Flota mund të mos hapë një korridor detar dhe greva e urisë mund të mos i japë fund urisë, por forca e tyre e vërtetë qëndron në thyerjen e izolimit psikologjik, në ofrimin e një ndjenje se ekziston një strehë morale, edhe nëse është e pafuqishme.
Trauma sekondare
Këto lëvizje solidariteti nuk lindin nga askundi; ato lindin një traumë e përjetuar nga ata që nuk mund t’i largojnë sytë nga ekranet. Është një reagim ndaj asaj që quhet “traumë sekondare”, që është ndjenja e habisë dhe pafuqisë që u vjen atyre që shikojnë një katastrofë dhe nuk janë në gjendje ta ndalojnë atë.
Gjëja e frikshme në lidhje me ndjenjën e pafuqisë është se ajo mund të shndërrohet në mpirje, ndërsa njerëzit fillojnë të mbyllin emocionet e tyre të dhimbshme në mënyrë që të vazhdojnë me jetën e tyre të përditshme. Këto lëvizje solidariteti janë një rebelim kundër kësaj mpirjeje, një përpjekje për të rifituar ndjenjën dhe për të refuzuar të jetuarit sikur nuk ka ndodhur asgjë, sepse diçka e madhe ka ndodhur.
Videot tregojnë tronditjen e qytetarëve, studentëve, gazetarëve, politikanëve, parlamentarëve dhe figurave publike, duke folur me habi, dhimbje dhe zemërim. Trauma e këtyre njerëzve nuk kufizohet vetëm në ndjenjën e pafuqisë, as nuk mund të reduktohet vetëm në trauma dytësore. Ajo shkon më thellë, në thelbin e përbërjes së tyre psikologjike.
Ata që besonin në demokraci, institucione dhe sistemin e të drejtave të njeriut, u tronditën nga shembja e këtij besimi nën peshën e imazheve të mizorive. Trauma e tyre nuk është vetëm morale, por ekzistenciale. Ajo prek vetë kuptimin. Vlerat që mendonin se i mbronin nga mizoritë dukeshin se ishin një fasadë e brishtë, që shkërmoqej shpejt përballë brutalitetit që po shpalosej para tyre.
Lodhja nga dhembshuria
Qytetari e përjeton solidaritetin simbolik si një gjest të kotë, të paaftë për të përmbysur vdekjen ose për të ndryshuar realitetin. Dhe ndoshta, pas dekadash zhgënjimesh të akumuluara, ai vuan nga lodhja nga dhembshuria, një rraskapitje psikologjike nga tragjeditë e përsëritura që nuk është në gjendje t’i lehtësojë, kështu që ka zgjedhur mpirjen si mekanizëm mbrojtës dhe është tërhequr në heshtjen e tij.
Mes kësaj mpirjeje dhe hutimi kolektiv, doli një grup qytetarësh që u mblodhën për të thyer heshtjen duke u bashkuar në grevën e urisë së njëpasnjëshme në solidaritet me Gazën, sepse nuk mund të vazhdojnë jetën e tyre sikur të mos kishte ndodhur asgjë. Ata e dinë se nuk do ta ndryshojnë realitetin ose nuk do të shpëtojnë një fëmijë të uritur, por ndoshta po përpiqen të shpëtojnë veten nga të qenit i pafuqishëm dhe të heshtur.
Veprimi simbolik është forma më e thjeshtë e solidaritetit njerëzor dhe është përgjigja e mundshme ndaj traumës së braktisjes që vuajnë njerëzit e Gazës. Është një përpjekje e sinqertë për t’u përcjellë njerëzve të Gazës mesazhin e mëposhtëm: “Nuk jeni vetëm”.
Grupi “Me Gazën 2025” organizon një grevë urie të njëpasnjëshme, me aktivistë të pavarur që marrin pjesë me radhë dhe bën thirrje për një tubim javor çdo të enjte në mbrëmje në Sheshin e Dëshmorëve, me sloganin “Thyerja e Heshtjes #Nuk Jemi të Pafuqishëm”./ Përshtati “Pamfleti” nga “World Crunch”.
